CPI (Chỉ số giá tiêu dùng) là gì? Công thức tính CPI
Các bạn được nghe nhắc đến CPI nhưng các bạn không biết CPI là gì? Công thức tính chỉ số CPI như thế nào? Vậy mời các bạn hãy cùng ThuThuatPhanMem.vn tìm hiểu về CPI (chỉ số giá tiêu dùng) nhé.
Dưới đây ThuThuatPhanMem.vn chia sẻ đến các bạn khái niệm CPI và công thức tính chỉ số CPI, mời các bạn cùng theo dõi.
CPI (chỉ số giá tiêu dùng) là gì?
CPI là viết tắt của cụm từ tiếng Anh Consumer Price Index có nghĩa là chỉ số giá tiêu dùng, đây là chỉ số tính theo phần trăm để phản ánh mức thay đổi tương đối của giá hàng tiêu dùng theo thời gian. Chỉ số tiêu dùng CPI phản ánh mức tiêu dùng, sức mua của một nền kinh tế và được tính theo tỷ lệ phần trăm.
Chỉ số giá tiêu dùng là chỉ tiêu được sử dụng phổ biến nhất để đo lường mức giá và sự thay đổi của mức giá chính là lạm phát.
Công thức tính chỉ số giá tiêu dùng
Để tính chỉ số giá tiêu dùng các bạn cần thực hiện các bước sau đây:
- Cố định giỏ hàng hóa
- Xác định giá cả và tính chi phí mua giỏ hàng hóa
- Tính chỉ số giá tiêu dùng
- Tính chỉ số lạm phát
1. Cố định giỏ hàng hóa
Thông qua điều tra, người ta sẽ xác định lượng hàng hóa, dịch vụ tiêu biểu mà một người tiêu dùng điển hình mua.
Ví dụ: bằng cách tiến hành khảo sát, thì trung bình mỗi người tiêu dùng mua 4 kem ốc quế và 2 chiếc bút bi Thiên Long.
2. Tính chi phí mua giỏ hàng hóa
Tại bước này các bạn cần thống kê giá cả của mỗi mặt hàng trong giỏ hàng hóa tại mỗi thời điểm, sau đó tính chi phí mua giỏ hàng hóa bằng cách dùng số lượng nhân với giá cả của từng loại hành hóa rồi cộng lại.
Ví dụ: trong năm 2018 giá một chiếc kem ốc quế là 5000 đồng, giá một chiếc bút bi Thiên Long là 4000 đồng.
Như vậy chi phí trong giỏ hàng là (4*5000) + (2*4000) = 20 000 + 8 000 = 28 000 đồng.
3. Tính chỉ số giá tiêu dùng
Để tính chỉ số giá tiêu dùng, thì cần xác định năm gốc (năm cơ sở), năm cơ sở đóng vai trò là điểm chuẩn với với tất cả các năm khác được so sánh. Nó có thể được chỉ định một cách tự do, thay đổi trong vòng 5 đến 7 năm tùy ở từng nước.
Như vậy chỉ số CPI được tính bằng cách chia giá của giỏ hàng hóa và dịch vụ trong một năm nhất định (t) cho giá của cùng một giỏ hàng trong năm gốc (b). Tỷ lệ này sau đó nhân với 100, dẫn đến chỉ số giá tiêu dùng.
\(CP{I_t} = \frac{{{\rm{Chi phí để mua giỏ hàng hóa thời kỳ t}}}}{Chi phí để mua giỏ hàng hóa kỳ cơ sở}X100\)
4. Tính chỉ số lạm phát
Dựa vào chỉ số CPI các bạn có thể tính chỉ số lạm phát theo từng thời kỳ. Cụ thể tỷ lệ lạm phát là tỷ lệ phần trăm thay đổi trong chỉ số giá tiêu dùng từ thời kỳ này sang giai đoạn trước. Các bạn áp dụng công thức sau:
\(Chỉ số lạm phát = \frac{{CP{I_2} - CP{I_1}}}{{CP{I_1}}}X100\)
Ví dụ: tính chỉ số lạm phát CPI năm 2011 so với năm 2010 ta áp dụng công thức.
\(Chỉ số lạm phát 2011 = \frac{{CP{I_{năm 2011}} - CP{I_{năm 2010}}}}{{CP{I_{năm 2010}}}}X100\)
Hạn chế của CPI
- CPI không phản ánh được độ lệch thay thế vì nó sử dụng giỏ hàng hoá cố định. Khi giá cả một mặt hàng này tăng nhanh hơn so với các mặt hàng khác thì người tiêu dùng sẽ có xu hướng ít tiêu dùng những mặt hàng đã trở nên quá đắt đỏ mà tiêu dùng nhiều những hàng hoá đỡ đắt đỏ hơn. Yếu tố này làm CPI đã đánh giá cao hơn thực tế mức giá.
- CPI không phản ánh được sự thay đổi của chất lượng hàng hoá vì nếu mức giá của một hàng hoá cụ thể nào đó tăng nhưng chất lượng cũng tăng tương ứng thậm chí tăng hơn thì trên thực tế mức giá không tăng. Chất lượng hàng hoá dịch vụ nhìn chung đều có xu hướng được nâng cao nên CPI cũng đã phóng đại mức giá.
- CPI không phản ánh được sự xuất hiện của những hàng hoá mới vì nó sử dụng giỏ hàng hoá cố định trong khi nếu có hàng hoá mới xuất hiện thì một đơn vị tiền tệ có thể mua được các sản phẩm đa dạng hơn. CPI không phản ánh được sự gia tăng sức mua này của đồng tiền nên vì thế lại đánh giá mức giá cao hơn thực tế.
Trên đây ThuThuatPhanMem.vn đã chia sẻ đến các bạn khái niệm về chỉ số giá tiêu dùng CPI, các bước tính chỉ số giá tiêu dùng CPI. Hi vọng qua bài viết này các bạn sẽ hiểu rõ hơn về chỉ số giá tiêu dùng CPI và có thể tính chỉ số CPI nếu cần thiết.
