Cách đánh vần Tiếng Việt theo chương trình mới, bảng âm vần theo chương trình GDCN

Chương trình giáo dục Tiếng Việt gần đây có sự thay đổi lớn, theo đó thì chương trình Giáo Dục Công Nghệ sẽ dạy các bé lớp 1 cách đánh vần hoàn toàn mới. Điều này sẽ khiến cho các vị phụ huynh gặp đôi chút bỡ ngỡ và không biết phải dạy con mình thế nào. Tuy nhiên, được biết, đây là cách đánh vần tiếng Việt theo Cải cách Giáo dục, hiện cách đánh vần này đang được áp dụng, triển khai ở 49 tỉnh thành trên cả nước. Để chuẩn bị hành trang vững chắc cho các bé chuẩn bị vào lớp 1, ngoài chuẩn bị tâm lý, các bậc phụ huynh cần rèn luyện cho các bé kỹ năng kỹ năng đọc, cách đánh vần cơ bản, nét vẽ cơ bản để các em tự tin bước vào lớp 1. Bài viết sau đây của ThuThuatPhanMem.vn sẽ gửi đến các bạn bảng âm vần theo chương trình GDCN và VNEN là tài liệu cực kỳ hữu ích cho các bậc phụ huynh dạy trẻ đánh vần tiếng Việt tại nhà, phù hợp cho cả các bé chuẩn bị vào lớp 1 và học sinh lớp 1. Đây chính là nền tảng, bước khởi đầu khá quan trọng để các bé làm quen với Tiếng Việt.

Cách đánh vần Tiếng Việt theo chương trình mới

1. CÁCH ĐÁNH VẦN THEO BỘ SÁCH CÔNG NGHỆ GIÁO DỤC

Trong Công nghệ Giáo dục, cần phân biệt rõ Âm và Chữ:

- Âm là Vật thật, là âm thanh. - Chữ là Vật thay thế, dùng để ghi lại, cố định lại âm. Theo đó, không phải lúc nào cũng có sự tương ứng 1:1 giữa âm và chữ. - Thông thường, 1 âm được ghi lại bằng 1 chữ cái (a, b, d, đ, e, 1, m,...)

Lưu ý: Theo quan điểm của Công nghệ Giáo dục, 1 âm ghi lại bằng 1 | chữ nghĩa là các chữ ghi âm có vai trò như nhau. Do đó, 1 âm /chờ được ghi lại bằng 1 chữ ch (chữ : chờ) chứ không phải là được ghép lại từ 2 chữ c và h.

- Có những trường hợp 1 âm không phải chỉ được ghi lại bằng 1 chữ mà có thể là 2, 3, 4 chữ, do đó, cần có căn cứ là Luật chính tả.

Ví dụ: Âm /ngờ được ghi bằng 2 chữ :ng và ngh (ngờ kép)

Âm /cờ/ được ghi bằng 3 chữ : c (cờ), k (ca) và q (cu) Âm /ia được ghi bằng 4 chữ: iễ, ia, yế, ya

Nguyên tắc đánh vần trong Công nghệ Giáo dục

- Đánh vần theo Âm, không đánh vần theo Chữ

Ví dụ: ca : /cờ/ - /a/ - ca/

ke : /cờl - /e/ - /ke/

quê : /cờ/ - /uê/ - /quê/

Do đánh vần theo âm nên khi viết phải viết theo Luật chính tả : Âm /cờ/ đứng trước âm /e, lê, i/ phải viết bằng chữ k (ca). Âm /cờ đứng trước âm đệm phải viết bằng chữ q (cu), âm đệm viết bằng chữ u

- Đánh vần theo cơ chế 2 bước :

+ Bước 1: Đánh vần tiếng thanh ngang (Khi đánh vần tiếng thanh ngang, tách ra phần đầu / phần vần)

Ví dụ: ba : /bờ/ - /a/ - /ba/

+ Bước 2: Đánh vần tiếng có thanh (Khi đánh vần tiếng có thanh khác thanh ngang tạm thời tách thanh ra, để lại thanh ngang)

Ví dụ: bà: /bal - huyền - bà Học sinh chỉ học tiếng có thanh khi đã đọc trơn được tiếng thanh  ngang.

Lưu ý: Công nghệ Giáo dục còn hướng dẫn học sinh, khi chưa đọc được tiếng có thanh thì có các bước để đánh vần lại:

Cách 1.

- Dùng tay che dấu thanh để học sinh đọc được tiếng thanh ngang /ba/. Sau đó trả lại dấu thanh để đánh vần /ba/ - huyền - bà.

- Nếu che dấu thanh mà học sinh chưa đọc được ngay tiếng thanh ngang thì che tiếp phần vần, để học sinh nhận ra phụ âm /b/. Bỏ dấu che nguyên âm /a/ để nhận ra nguyên âm /a/ và đánh vần bờ - a - ba → ba - huyền - bà.

Cách 2.

Đưa tiếng bày vào mô hình phân tích tiếng:

Mô hình phân tích tiếng bà

Học sinh phân tích rồi đọc cả tiếng thanh ngang, sau đó thêm thanh vào để được tiếng có thanh: /ba/ - huyền - bà.

Nếu các em vẫn lúng túng với tiếng thanh ngang thì phân tích tiếp tiếng thanh ngang: bờ - a - ba. Cho trẻ làm và xóa dần từ dưới lên để cuối cùng có tiếng /bà.

Một số ví dụ cụ thể

Trong tiếng Việt, tiếng gồm có 3 phần: phần đầu - phần vần - phần thanh.

Phần vần gồm các Âm giữ các vai trò: Âm đệm - Âm chính - Âm cuối. Học sinh học theo Công nghệ Giáo dục sẽ được học 4 kiểu vần:

- Vần chỉ có âm chính, ví dụ: ba, chè,...

- Vần có âm đệm và âm chính, ví dụ: hoa, quế,...

- Vần có âm chính và âm cuối, ví dụ: lan, sáng,...

- Vần có đủ âm đệm - âm chính - âm cuối, ví dụ: quên, hoàng,...

Từ các kiểu vần này, có thể tạo nên được rất nhiều loại Tiếng khác nhau.

VD1. Tiếng chỉ có âm chính: y

ý: /y/ - sắc - /ý/

VD2. Tiếng có âm đầu và âm chính:

Che: /chờ/ - /e/ - /che/

Chẻ: /che/ - hỏi - /che/

VD3. Tiếng có âm đệm - âm chính:

Uy:/u/ - /y/ - /uy/

Uỷ :/uy/ - hỏi - /uỷ/

VD4. Tiếng có âm đầu - âm đệm - âm chính:

Hoa : /hờ/ - /oa/ - /hoa/

Quy /cờ/ - /uy/ - /quy/

Quý :/quy/ - sắc - /quý/

VD5. Tiếng có âm chính - âm cuối:

Em: /e/ - /mờ/ - /em/

Yên: /ia/ - /nờ/ - /yên/

Yến: /yên/ - /sắc/ - /yến/

VD6. Tiếng có âm đầu - âm chính - âm cuối:

Sang :/sờ/ - /ang/ - /sang/

Sáng: /sang/ - sắc - /sáng/

Mát : /mát/ - sắc - /mát/

VD7. Tiếng có âm đệm - âm chính - âm cuối:

Oan: /o/ - /an/ - /oan/

Uyên: /u/ - /iên/ - /uyên/

Uyển: /uyên/ - hỏi - /uyển/

VD8. Tiếng có đủ âm đầu - âm đệm - âm chính - âm cuối:

Quang: /cờ - /oang/ - /quang/

Quảng: /quang/ - hỏi - /quảng/

2. BẢNG ÂM VẦN THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC CÔNG NGHỆ

- Các chữ đọc như cũ: a, ă, â, b, ch, e, ê, g, h, i, kh, l, m, n, ng, ngh, nh, o, ô, ơ, ph, s, t, th, u, ư, v, x, y

- Các chữ đọc là "dờ" nhưng phát âm có phần khác nhau: gi; r; d

- Các chữ đều đọc là "cờ": c; k; q

Vần

Cách đọc

Vần

Cách đọc

gì – gi huyền gì

uôm

uôm – ua – m - uôm

iê, yê, ya

đều đọc là ia

uôt

uôt – ua – t - uôt

đọc là ua

uôc

uôc – ua – c - uôc

ươ

đọc là ưa

uông

uông – ua – ng - uông

iêu

iêu – ia – u – iêu

ươi

ươi – ưa – i - ươi

yêu

yêu – ia – u – yêu

ươn

ươn – ưa – n - ươn

iên

iên – ia – n - iên

ương

ương - ưa – ng - ương

yên

yên – ia – n – yên

ươm

ươm – ưa – m - ươm

iêt

iêt – ia – t – iêt

ươc

ươc – ưa – c – ươc

iêc

iêc – ia – c – iêc

ươp

ươp – ưa – p - ươp

iêp

iêp – ia – p – iêp

oai

oai – o- ai- oai

yêm

yêm – ia – m – yêm

oay

oay – o – ay - oay

iêng

iêng – ia – ng - iêng

oan

oan – o – an - oan

uôi

uôi – ua – i – uôi

oăn

oăn – o – ăn - oăn

uôn

uôn – ua – n – uôn

oang

oang – o – ang - oang

uyên

uyên – u – yên - uyên

oăng

oăng – o – ăng - oăng

uych

uych – u – ych - uych

oanh

oanh – o – anh - oanh

uynh

uynh – u – ynh – uynh

oach

oach – o – ach - oach

uyêt

uyêt - u – yêt – uyêt

oat

oat - o – at - oat

uya

uya – u – ya – uya

oăt

oăt – o – ăt – oăt

uyt

uyt – u – yt – uyt

uân

uân – u – ân – uân

oi

oi – o – i - oi

uât

uât – u – ât – uât

Các âm vẫn phát âm như cũ bao gồm:

i, ai, ôi, ơi, ui, ưi, ay, ây, eo, ao, au, âu, iu, êu, ưu, on, an, ăn, ân, ơn, ưn, ôn, in, un, om, am ăm, âm, ôm, ơm, êm, em, im, um, ot, at, ăt, ât, ôt, ơt, et, êt, ut, ưt, it.

Một Số Tiếng Đọc Khác Cách Đọc Cũ

Tiếng

Cách đọc

Ghi chú

dơ – dờ - ơ - dơ

Đọc nhẹ

giơ

giơ – giờ - ơ – giờ

Đọc nặng hơn một chút

giờ

giờ - giơ – huyền – giờ

rô – rờ - ô - rô

Đọc rung lưỡi

kinh

cờ - inh - kinh

Luật chính tả: âm "cờ" đứng trước i viết bằng chữ “ca”

quynh

Quynh – cờ - uynh - quynh

Luật chính tả: âm "cờ" đứng trước âm đệm phải viết bằng chữ "cu" và âm đệm viết bằng chữ u.

qua

Qua – cờ - oa - qua

Luật chính tả: như trên

Lưu Ý: Bảng chữ cái dưới đây là tên âm để dạy học sinh lớp 1, còn khi đọc tên của 29 chữ cái thì vẫn đọc như cũ.

Chữ cái

Tên chữ cái

Chữ cái

Tên chữ cái

a

a

n

en – nờ

ă

á

o

o

â

ô

ô

b

ơ

ơ

c

p

d

q

quy

đ

đê

r

e – rờ

e

e

s

ét - sì

ê

ê

t

g

giê

u

u

h

hát

ư

ư

i

i

v

k

ca

x

ích - xì

l

e – lờ

y

y - dài

m

em – mờ

 

Tiếng

Cách đọc

Ghi chú

Dờ - ơ – dơ

Giơ

Giờ - ơ – dơ

Đọc là "dờ" nhưng có tiếng gió.

Giờ

Giơ – huyền – giờ

Đọc là "dờ" nhưng có tiếng gió.

Rờ - ô – rô

Kinh

Cờ - inh – kinh

Quynh

Cờ - uynh - quynh

Qua

Cờ - oa - qua

Quê

Cờ - uê - quê

Quyết

Cờ - uyêt – quyêt

Quyêt – sắc quyết

Bờ - a ba, Ba – huyền - bà

Mướp

ưa - p - ươp

mờ - ươp - mươp

Mươp - sắc - mướp

(Nếu các con chưa biết đánh vần ươp thì mới phải đánh vần từ ưa - p - ươp)

Bướm

ưa - m - ươm

bờ - ươm - bươm

Bươm - sắc - bướm

Bướng

bờ - ương – bương

Bương – sắc – bướng

Khoai

Khờ - oai - khoai

Khoái

Khờ - oai – khoai

Khoai – sắc - khoái

Thuốc

Ua – cờ- uốc thờ - uôc - thuôc

Thuôc – sắc – thuốc

Mười

Ưa – i – ươi-mờ - ươi - mươi

Mươi - huyền - mười

Buồm

Ua – mờ - uôm - bờ - uôm - buôm

Buôm – huyền – buồm.

Buộc

Ua – cờ - uôc bờ - uôc - buôc

Buôc – nặng – buộc

Suốt

Ua – tờ - uôt – suôt

Suôt – sắc – suốt

Quần

U – ân – uân cờ - uân – quân

Quân – huyền – quần.

Tiệc

Ia – cờ - iêc - tờ - iêc - tiêc

Tiêc – nặng – tiệc.

Thiệp

Ia – pờ - iêp  thờ - iêp - thiêp

Thiêp – nặng – thiệp

Buồn

Ua – nờ - uôn – buôn

Buôn – huyền – buồn.

Bưởi

Ưa – i – ươi – bươi

Bươi – hỏi – bưởi.

Chuối

Ua – i – uôi – chuôi

Chuôi – sắc – chuối.

Chiềng

Ia – ngờ - iêng – chiêng

Chiêng – huyền – chiềng.

Giềng

Ia – ngờ - iêng – giêng

Giêng – huyền – giềng

Đọc gi là "dờ" nhưng có tiếng gió

Huấn

U – ân – uân – huân

Huân – sắc – huấn.

Quắt

o – ăt – oăt – cờ - oăt – quăt.

Quăt – sắc – quắt

Huỳnh

u – ynh – uynh – huynh

huynh – huyền – huỳnh

Xoắn

O – ăn – oăn – xoăn

Xoăn – sắc – xoắn

Thuyền

U – yên – uyên – thuyên

Thuyên – huyền – thuyền.

Quăng

O – ăn – oăng – cờ - oăng – quăng.

Chiếp

ia – p – iêp – chiêp

Chiêm – sắc – chiếp

Huỵch

u – ych – uych – huych

huych – nặng – huỵch.

Xiếc

ia – c – iêc – xiêc

xiêc – sắc – xiếc

3. BẢNG ÂM VẦN THEO CHƯƠNG TRÌNH VNEN

- Các âm giữ nguyên cách đọc như cũ: a, ă, â, b, ch, e, ê, g, h, I, kh, I, m, n, ng, ngh, nh, o, ô, ơ, ph, s, t, th, u, ư, v, x, y

- Các âm đọc là "dờ" nhưng cách phát âm khác nhau: gi; r; d

- Các âm đọc là "cờ: c; k; q

Vần

Cách đọc

Vần

Cách đọc

gì – gi huyền gì

uôm

uôm – ua – m - uôm

iê, yê, ya

đều đọc là ia

uôt

uôt – ua – t - uôt

đọc là ua

uôc

uôc – ua – c - uôc

ươ

đọc là ưa

uông

uông – ua – ng - uông

iêu

iêu – ia – u – iêu

ươi

ươi – ưa – i - ươi

yêu

yêu – ia – u – yêu

ươn

ươn – ưa – n - ươn

iên

iên – ia – n - iên

ương

ương - ưa – ng - ương

yên

yên – ia – n – yên

ươm

ươm – ưa – m - ươm

iêt

iêt – ia – t – iêt

ươc

ươc – ưa – c – ươc

iêc

iêc – ia – c – iêc

ươp

ươp – ưa – p - ươp

iêp

iêp – ia – p – iêp

oai

oai – o- ai- oai

yêm

yêm – ia – m – yêm

oay

oay – o – ay - oay

iêng

iêng – ia – ng - iêng

oan

oan – o – an - oan

uôi

uôi – ua – I – uôi

oăn

oăn – o – ăn - oăn

uôn

uôn – ua – n – uôn

oang

oang – o – ang - oang

uyên

uyên – u – yên - uyên

oăng

oăng – o – ăng - oăng

uych

uych – u – ych - uych

oanh

oanh – o – anh - oanh

uynh

uynh – u – ynh – uynh

oach

oach – o – ach - oach

uyêt

uyêt - u – yêt – uyêt

oat

oat - o – at - oat

uya

uya – u – ya – uya

oăt

oăt – o – ăt – oăt

uyt

uyt – u – yt – uyt

uân

uân – u – ân – uân

oi

oi – o – I - oi

uât

uât – u – ât – uât

Các âm vẫn giữ cách phát âm như cũ bao gồm:

oi, ai, ôi, ơi, ui, ưi, ay, ây, eo, ao, au, âu, iu, êu, ưu, on, an, ăn, ân, ơn, ưn, ôn, in, un, om, am, ăm, âm, ôm, ơm, êm, e, im, um, ot, at, ăt, ât, ôt, ơt, et, êt, ut, ưt, it.

Cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết!

Viết bình luận